تحلیل استراتژیک اکوسیستم کسب و کار صنعت
۱-مقدمه و اهداف:
بی شک امنیت غذائی و فراهم آوری غذای سالم یکی از اولویت های کلان هر کشوری است که نقش به سزائی را در دستیابی به مختلف مانند رشد و توسعه، رونق اقتصاد و حتا امنیت ملی ایفا می نماید. در کشور ما نیز به دلیل موقعیت جغرافیائی، هرم جمعیتی، سبک زندگی و شرایط بین المللی خاصی که در آن واقع شده است، توجه به این دو مولفه بسیار ضروری و حیاتی است. از اینرو با توجه به پتانسیل های فراوان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان، کمیسیون کشاورزی برآن شده است تا با فراهم آوری تحلیل های جامعی از مولفه های مختلف اکوسیستم کشاورزی استان اصفهان، در راستای برنامه ریزی مناسب برای بهبود این بخش مهم از فضای کسب و کار کشور گام بردارد. پروژه تعریف شده ذیل کمیته سیاست گذاری، آموزش و ترویج کشاورزی نوین، اهداف کلان و عملیاتی به شرح زیر را دنبال می کند:
اهداف کلان:
فراهم آوری اطلاعات، تحلیل ها و بینش های استراتژیک و عملیاتی در راستای:
- بهبود شاخص های امنیت غذائی و فراهم آوری غذای سالم برای شهروندان
- بهبود محیط کسب و کار و رونق بخشی به اقتصاد اکوسیستم کشاورزی استان اصفهان
- استفاده بهینه و پایدار از منابع طبیعی استان اصفهان در راستای توازن اقلیمی
اهداف عملیاتی:
تدوین استراتژی ها، بینش های استراتژیک، سیاست ها و برنامه ها به منظور:
- استفاده از ظرفیت های مختلف اتاق بازرگانی در تعامل با بخش های حاکمیتی مانند شورای گفت و گو به منظور بهبود اکوسیستم کشاورزی
- بکارگیری موثر ظرفیت دانشی و تجربی اعضای کمیسیون کشاورزی و اتاق در راستای شناخت و تحلیل دقیق اکوسیستم
- فراهم آوری اطلاعات و دانش کاربردی برای بهبود قابلیت های سازمانی اعضای کمیسیون و اتاق بازرگانی با برگزاری دوره ها و رویدادهای علمی و آموزشی
متدلوژی انجام پروژه:
برای انجام این پروژه، چرخه ای تکرار شونده پیش بینی شده است که شامل فعالیت هایی از جمله هدف گذاری، جمع آوری اطلاعات، انجام تحلیل، تدوین استراتژی، سیاست گذاری، برنامه ریزی و پایش است. برای تدوین این چرخه از مدل تحلیل استراتژیک اکوسیستم ها، معرفی شده توسط گروه مشاوران مکنزی استفاده گردیده و طبیعتا با توجه به امکانات و محدودیت های کمیسیون و اهداف خاص این پروژه، بومی سازی شده است. جامعیت این چرخه، توجه آن به همه ابعاد استراتژیک، متناسب بودن آن برای تحلیل یک اکوسیستم ( نه یک سازمان )، توجه آن به هدف گذاری و اندازه گیری از ویژگی های شاخص این مدل تحلیلی می باشد.
اکوسیستم کشاورزی استان اصفهان:
تمامی فعالان بخش کشاورزی، شامل بنگاه های اقتصادی، شرکت ها و یا سازمان ها که در بخش کشاورزی استان اصفهان فعالیت می کنند و یا بر فعالیت های آن تاثیر می گذارند شامل تولید کنندگان محصولات کشاورزی خام، تولید کنندگان محصولات غذائی فراوری شده، شرکت های خدماتی، بازرگانی، آزمایشگاهی ، حمل و نقل، انبارها، موسسات بازرسی، بخش دام و طیور، تولید کنندگان نهاده های کشاورزی، سازمان های تحقیقاتی و ارگان های حاکمیتی و نظارتی و مانند آن اجزای اکوسیستم کشاورزی استان اصفهان هستند.
عدم توازن در اکوسیستم:
هر نوع نارسائی در یکی از اجزای اکوسیستم که به لحاظ کیفیت، کمیت و یا قیمت محصولات و خدماتش برای دیگر اجزای اکوسیستم محدودیت ایجاد نماید. عدم توازن در اکوسیستم خوانده می شود. طبیعتا بررسی عدم توازن ها یکی از مهم ترین تحلیل ها در حوزه تحلیل اکوسیستم خواهد بود.
قابلیت های سازمانی:
منابع مالی، فیزیکی، دانشی، فرایندی و منابع ناملموسی سازمان ها که با استفاده از آن در اکوسیستم کشاورزی فعالیت می نمایند مانند: قابلیت های سرمایه انسانی، سطح تکنولوژیک، منابع مالی در اختیار، کارائی و اثربخشی فرایندها، سیستم های اطلاعاتی، برند و نشان تجاری و … این منابع موجب ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان ها می گردند
ریسک های اکوسیستم:
هر نوع رویدادی که احتمال وقوع آن در آینده وجود دارد و به صورت بالقوه می تواند بر اهداف تعیین شده در اکوسیستم کشاورزی اثر بگذارد ریسک های اکوسیستم به شمار می رود. باید توجه داشت که ریسک ها می توانند تاثیر مثبت یا منفی بر اهداف داشته باشند و معمولا منشا آنها محیطی است. مواردی مانند افزایش یا کاهش تورم، تغییرات در الگوی مصرف، دگرگونی های جمعیتی، سیاست گذاری های حاکمیتی آتی و …
روش اجرا:
به منظور انجام گام های اول پروژه (تحلیل استراتژیک) چک لیست های گذاشته در منوی این سیستم بر اساس متدلوژی مرجع تدوین گردیده است. این چک لیست ها در ذیل کمیته های کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان و توسط خبرگان عضو کمیسیون و یا افراد دیگری که توسط مسئولین کمیته ها معین می گردند تکمیل خواهد شد. برای انجام پروژه از روش دلفی استفاده می شود به این صورت که ابتدا فرم ها توسط خبرگان در هر بخش از اکوسیستم تکمیل می گردد پس از آن در کمیته سیاست گذاری، اطلاعات دسته بندی می گردد و فعالیت های آماری بر روی آنها انجام می شود و سپس نتایج در اختیار اعضا کمیسیون قرار می گیرد و در دور دوم از تحلیل، نتایج حاصل شده به بحث گذاشته می شود تا اطلاعات به دست آمده اولویت بندی و صحه گذاری شوند
راهنمای تکمیل چک لیست ها:
برای انجام تحلیل اکوسیستم کسب و کار، چند چک لیست فراهم گردیده که هر یک با رویکردهای مختلف وضعیت اکوسیستم کشاورزی را تحلیل می نمایند، در تدوین این چک لیست ها از الگوی مرجع و نیز نظرات منتخبی از اعضای کمیسیون و کمیته سیاست گذاری استفاده شده است. در ادامه شیوه تکمیل هر چکلیست شرح داده شده است. هرچه تکمیل کنندگان پرسش نامه ها تعداد بیشتری از خبرگان هر حوزه باشند و مصادیق بیشتری شناسائی و گزارش گردد، کیفیت انجام تحلیل بیشتر خواهد بود. مثالهای مندرج در جداول زیر کاملا فرضی و به منظور راهنمائی برای نحوه تکمیل فرم ها درج شده است
