ٰمحافظت از پلتفرم در برابر پیشامدهای اجتماعی و حقوقی

حسین نوریان مشاور و مدرس مدیریت استراتژیک

چرا تاثیر ریسک های اجتماعی و حقوقی بر پلتفرم ها زیاد است؟

حیطه تاثیر گذاری کسب و کارهای مبتنی بر پلتفرم و اکوسیستم بسیار گسترده تر از مشاغل معمول است زیرا تعداد ذی اثران آن به مراتب بیشتر است و نیز مقیاس و ارزش تراکنش های تجاری که در آنها انجام می شود بسیار زیادتر است.
پلتفرم های تجاری به مثابه یک بازار عمل می کنند پس کاملا محتمل است که تمامی بحران های اجتماعی و اقتصادی که بر بازارها اثر می کنند بر پلتفرم ها نیز موثر واقع شوند. اما ماهیت حاکمیتی بازارها با پلتفرم متفاوت است، ریسک های شدید در بازارها معمولا میان اجزای آن تقسیم می شود اما عدم قطعیت های مرتبط با اکوسیستم ها و پلتفرم ها ابتدا دامنگیر صاحب و ارکسترایتور پلتفرم می شود و سپس به دیگر ذی اثران تعمیم می یابد. این بحران ها و قوهای سیاه میتواند بسیار مخرب باشد و تبعات حقوقی، اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی به دنبال داشته باشد. از این رو در طرح ریزی اکوسیستم ها باید ریسک اینگونه عدم قطعیت ها را حتما در نظر گرفت و قابلیت های تاب آوری و استحکام اکوسیستم را تا حد ممکن افزایش داد و با محافظت از پلتفرم از ارزش افرینی مورد انتظار آن برای تمامی مشارکت کنندگان اطمینان حاصل کرد.

مثال هایی درباره مشکلات حقوقی و قانونی پلتفرم ها

تعدادی از اکوسیستم‌های بزرگ مبتنی بر پلت‌فرم اخیراً با واکنش شدید مصرف‌کنندگان و ارگان های حاکمیتی مانند رگولاتورها مواجه شده‌اند. به عنوان مثال بازارهایی مانند آمازون و eBay به دلیل عدم ایفای تعهدات در پرداخت مالیات بر فروش مورد انتقاد قرار گرفته اند اگرچه توانسته بودند از مکانیزم هایی برای کسب مزیت رقابتی در این زمینه بهره مند شوند. پلتفرم های Uber و Airbnb متهم شدند که از محدودیت های مقرراتی در بخش حمل و نقل، هتلداری و گردش‌گری فرار کرده‌اند تا از ایفای الزامات و تعهدات پرهزینه ایمنی، بیمه، بهداشت و حقوق کارگران این بخش ها اجتناب کنند. فیس بوک نیز به دلیل سیاست های حفظ حریم خصوصی داده ها و محتواهای نادرست و گمراه کننده منتشر شده در پلت فرمش بارها به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

چگونه باید استحکام و تاب آوری پلتفرم ها را بهبود بخشید و شیوه محافظت از پلتفرم

درست است که تا کنون بسیاری از مدل‌های کسب و کار اکوسیستمی توانسته اند با موفقیت از خلا موجود در مقررات در حوزه فناوری‌ها یا مدل های کسب و کار جدیداستفاده کنند اما همزمان با فراگیری اکوسیستم ها، سطح اعمال حکمرانی در این بازارها هم با قانون گذاری های جدید افزایش می یابد و هنگامی که اکوسیستم‌ها بر بخش‌های بزرگ‌تری از اقتصادها تسلط پیدا می‌کند نظارت های اجتماعی و حاکمیتی و همینطور حساسیت های اجتماعی هم افزایش می‌یابد که این واقیعت می تواند خواب را از چشم ارکسترایتورها و صاحبان اینگونه از کسب و کارها برباید.
ذی اثران یک پلتفرم باید مسئولیت رو به رشد خود را بپذیرند و با پیش‌بینی این رویدادها به مدیریت موثر آنها اهتمام نمایند.
به عنوان یک ارکسترایتور مهم است که شما اکوسیستم خود را نه تنها برای انطباق قانونی بلکه برای پذیرش اجتماعی درازمدت هم طراحی نمایید و آن را در برابر تغییرات در ارزش‌ها و ادراکات عمومی مستحکم نمایید.
مثلا میزان بالای مصرف انرژی در بسیاری از مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال، اخیراً به طور فزاینده‌ای مورد انتقاد مردم قرار و سمن های زیست محیطی گرفته است و طراحی یک اکوسیستم با ردپای آب و هوایی مطلوب ممکن است به زودی به یک مزیت رقابتی مهم تبدیل شود.
یکی دیگر از نگرانی‌های فزاینده‌، بزرگتر و قدرتمند تر شدن شتابان اکوسیستم‌های غالب بر بازارها است. بسیاری نگران آنند که این اکوسیستم ها آ‌نقدر بزرگ شوند که عملا اعمال حاکمیت بر آنها دشوار شود و آنها از قدرت تسلط بر بازار خود سوء استفاده کنند. قوانین ضد انحصار موجود در اکثر کشورها برای تنظیم اکوسیستم های تجاری مناسب و کافی نیستند و لازم است که صاحبان و ارکسترایتورهای پلتفرم ها این عدم قطعیت و قوهای سیاه را هم پیش‌بینی کنند و به طور مداوم طراحی و معماری اکوسیستم خود را به چالش بکشند. ضروری است که با نهادهای حاکمیتی و رگولاتورها روابط ارزش افزای مستمری را ایجاد کنند تا نیازمندی هایشان در قانون گذاری های جدید معمول شود و همزمان خود به شیوه فعالانه به دنبال راهکارهایی برای مواجهه موثر با این چالش ها باشند.
مهمتر از آن، آنها باید با ایجاد نظام های مدیریتی همچون ریسک تطبیق، حسابرسی داخلی و خودتنظیمی از عدم وجود ریسک سوء استفاده در اکوسیستم خود اطمینان حاصل کنند. آنها باید روش هایی را بنیان بگذارند که مانع ایجاد هرگونه رانت اقتصادی و اجتماعی برای هر یک از ذی اثران در پلتفرم گردد.
بدیهی است که در بلندمدت، یک اکوسیستم تجاری تنها در صورتی رونق می گیرد و گسترش می یابد که به خلق ارزش ملموس و پایدار برای مشتریان خود ادامه دهد و توزیع ارزش منصفانه را در بین همه مشارکت کنندگان در اکوسیستم تضمین کند.
عقد قراردادهای حرفه ای میان همه بازیگران در اکوسیستم با الزامات دقیق حقوقی و بهره گیری از استراتژی های مسیولیت اجتماعی از جمله راهکارهای دیگری برای ایجاد استحکام و پایداری در مدل های کسب و کار اکوسیستمی و پلتقرمی است.

این مطالب را هم ملاحظه نمایید

خروج از اکوسیستم و پلتفرم

استفاده از مطالب فوق تنها با ذکر منبع مجاز است

جهت دریافت اطلاعات بیشتر یا مشاوره طراحی و توسعه پلفترم ها با ایمیل hossein.nourian@gmail.com تماس حاصل فرمایید