متاسفانه مفهوم بسیار مهم و عمیق مدیریت دانش سازمانی به درستی و روشنی در کشور ما فهم و نهادینه نشده است، شاید نارسائی ها در ترجمه عبارت Knowledge Management نیز در به وجود آمدن برداشت های نادرست از این موضوع نقش داشته اند، برخی مفهوم دانش سازمانی را معادل اطلاعات می دانند و از این رو مدیریت دانش را به “مدیریت بر دانش” تعبیر می نمایند، در این رویکرد عمده تمرکز بر فراهم آوری، نگهداشت موثر و به اشتراک گذاری این اطلاعات قرار می گیرد. طبیعتا انجام چنین فعالیت هائی در هر سازمان نه تنها مفید و بلکه لازم است اما به هیچ وجه کافی نیست و ماموریت و اهداف متصور شده برای مدیریت دانش سازمانی را هم به طور کامل محقق نمی سازد. دیدگاه دیگری که در این زمینه وجود دارد معطوف به ” مدیریت با دانش” است، به این معنی که نظامی در سازمان استقرار یابد که در زمان تصمیم گیری مدیران، دانش سازمانی لازم برای آنها فراهم باشد، در اینجا مفهوم دانشی چیزی فرای اطلاعات است یعنی آنچه که در معرض تصمیم گیری مدیران قرار گرفته و نتایج مثبت یا منفی اش آشکار شده است. این دیدگاه، دانش هر سازمان را منحصر به خودش می داند و راه اصلی خلق آن را در تحلیل، ثبت و به اشتراک گذاری درس آموخته های سازمانی ناشی از تصمیم گیری ها، اجرای استراتژی و فرایندهای کسب و کار در لایه های مختلف سازمان می داند. آنچه که در اثر اجرای دیدگاه دوم برای سازمان ها حاصل می شود به مراتب غنی و کاربردی تر است و از آنجا که همه محتوای آن قبلا در بوته آزمایش واقعی قرار گرفته و ابعادش مشخص شده است از روائی و قابلیت اطمینان چشم گیری برخوردار خواهد بود.

 

 

با دگرگون شدن مداوم و افزاینده عدم قطعیت های محیطی و پیش بینی ناپذیر تر شدن آن های در فضای کنونی کسب و کار، استقبال بنگاه های اقتصادی موفق از استراتژی ایجاد مزیت های چابکی سازمانی روز افزون شده است. شرکت های جهان تراز می کوشند با ایجاد تغییرات در سازماندهی، بازنگری فرایندهای کسب و کار ایجاد مزیت هائی مانند توانائی رصد سریع نشانه های تغییر و انعطاف پذیری در تغییرات مدل کسب و کار، قابلیت های لازم را برای تحقق این استراتژی فراهم آورده و از مزایای آن که در انطباق پذیری سریع سازمان با دگرگونی های محیطی است بهره مند شوند. سازمان های چابک، فرایندهایی انعطاف پذیر و مختصر شرح داده شده، ساختار سازمانی بسیار مسطح و مبتنی بر تیم های کاری خود گردان دارند و می توانند روشهای کسب و کار خود را به سرعت تغییر دهند و از مزیت های مربوط به بهره گیری موثر از نوسانات بازار، تغییرات تکنولوژی، دگرگونی های مربوط به نیازمندی های مشتریان و انتظارات ذینفعان برخوردار شوند.

اما سازمانها در ابتدای مسیر چابک سازی، با چالش مهمی مواجه می شوند که کلید تحقق موثر این استراتژی در فایق آمدن بر آن است. ایجاد ساختار با رسمیت کم، طرح ریزی رقیق فرایندهای کسب و کار به گونه ای که امکان نوآوری در آنها زیاد باشد و تمرکز بر بهره گیری از تیم های کاری به جای ساختار رسمی اگرچه پتانسیل آمادگی سازمان برای انعطاف پذیری و انطباق با محیط را بالا می برد اما همزمان تاب آوری سازمان را کاهش می دهد، اغلب مدیران به درستی باور دارند که کاهش رسمیت ارتباطات سازمانی، استاندارد سازی کم فرایندها و روش ها و تغییرات مداوم در آنها، می تواند کارائی سازمانی را پایین آورده و بروز دوباره کاری ها و اتلاف منابع در اثر سعی و خطا را به دنبال داشته باشد، از این رو در دانش مدیریت استراتژیک، به بنگاه های اقتصادی -مخصوصا آنهائی که از نظر اندازه در حد متوسط و بزرگ قرار دارند- توصیه می شود که در کنار مزیت های مربوط به انعطاف پذیری و سرعت، قابلیت هائی هم برای مستحکم سازی سازمان فراهم آورند تا تعادل میان این دو، همزمان کارائی و اثربخشی سازمان را در محیط متلاطم بهبود بخشد.

 

 

با نگاهی عمیق به چالش بیان شده، در می یابیم که کاهش کارائی در بنگاه هائی که تمرکز بر قابلیت های چابکی و انعطاف پذیری را در دستور کار قرار داده اند، ریشه در تکرار و سعی و خطاها در انجام روش ها و تصمیمات جدید دارد، برخلاف سازمان های سنتی، در بنگاه چابک، رهبران تیم ها مدام در معرض تصمیم گیری هایی قرار می گیرند که قبلا با آن مواجه نشده اند، گزینه هائی که متناسب با شرایط جدید در کسب و کار اتخاذ می شود، ریسک بالائی دارند و باید با سرعت تحلیل شوند. طبیعتا قرار گیری در چنین شرایطی برای مدیران سخت است، ریسک پذیری اگرچه منفعت زیادی دارد اما همزمان تهدیدهائی را هم در بطن خود می پروراند و وقتی زمان بررسی جوانب آن کم باشد، تصمیم گیری دشوار می شود و مدیران از مواجهه با آن طفره خواهند رفت، در چنین شرایطی سازمان هم مزیت های مربوط به ساختار و نظام سازی رسمی و دقیق را از دست داده است و هم نتوانسته از فرصت های مربوط به چابکی استفاده نماید. حال اگر در سازمان مکانیزمی ایجاد شود که درس آموخته های تک تک افراد از مواجهه با شرایط جدید و اثرات تصمیم گیری های آنها به صورت موثری استخراج و برای دیگران به اشتراک گذاری شود، مدیران می توانند با تکیه بر چنین دانش فراهم شده ای در زمان مناسب تصمیم اثربخشی را اتخاذ نمایند، وجود چنین نظامی مجموعه را به سازمانی یادگیرنده تبدیل خواهد کرد و در اثر وجود چنین دانشی -که قابلیت بهره گیری زیادی دارد- استحکام سازمان و کارائی فرایندهای آن به میزان قابل توجهی افزایش می یابد، از این رو توصیه شده است که بنگاه های اقتصادی همزمان با ایجاد قابلیت های مواجهه موثر با تغییرات، مدیریت دانش سازمانی را هم نهادینه سازند.

 

دانش مدیریت ریسک یکی از مهم و موثر ترین گونه های دانش سازمانی در ایجاد مزیت های مرتبط با چابکی و انطباق پذیری است، درس آموخته های حاصل شده در اثر شناسائی ریسک ها و نتایج مواجهه سازمان با آنها امکان تصمیم گیری سریع و دقیق را برای مدیران فراهم می سازد، برخورداری از دانش و اطلاعات سوابق شکست و موفقیت در تصمیم گیری ها، پارامترهای ارزیابی ریسک ها را در هر دوره نسبت به قبل دقیق تر می نماید و اشتهای ریسک پذیری بنگاه برای استفاده از فرصت های محیطی را به صورت مداوم افزایش می دهد.

 

 

استفاده از مطالب فوق تنها با ذکر منبع مجاز است