اهمیت نقشه استراتژی
مهم ترین دغدغه اکثر سازمان ها جاری سازی استراتژی هایی است که با زحمت فراوان تدوین کرده اند، کارت امتیازی متوازن ابزاری در اختیار سازمان ها می گذارد تا اجرای استراتژی را با وجوه مختلف دنبال کنند و مهم تر از آن، بر عملکرد استراتژیک سازمان خود مدیریت داشته باشند، اما پیش از سنجش و مدیریت بر عملکرد برمبنای استراتژی، لازم است توصیفی دقیق و کامل از استراتژی در دسترس باشد که تمامی اعضای سازمان آن را درک کنند نقشه استراتژی به این منظور تدوین می گردد.
نقشه استراتژی ابزاری شماتیک است که به منظور تشریح موثر استراتژی برای بدنه مدیریتی سازمان توسعه یافته است. با استفاده از این ابزار با چهار دیدگاه مالی، مشتری، فرایندهای داخلی و سرمایه سازمانی به استراتژی در نظر گرفته شده، توجه گردیده و نحوه تاثیر استراتژی بر هر یک از این مولفه ها معین می شود.
چالش های مدیریت استراتژیک در رویکرد سنتی
- فهم استراتژی برای بدنه مدیریتی و کارکنان سازمان آسان نبود و آنان نمی دانستند که برای تحقق تصمیم استراتژیک چه رویکردها و اقداماتی انجام شود و هر یک از کارکنان به شکلی دقیق تاثیر عملکرد خود را بر تحقق استراتژی نمی یافتند
- نمود و تاثیر استراتژی بر همه مولفه های مدیریتی سازمان مشخص نبود مثلا ممکن بود بنگاهی، استراتژی سرآمدی عملیات را برای تحول سازمانی خود انتخاب نموده و دستیابی به آن را تنها از طریق بهبود تکنولوژی تولید بیابد، در حالی که تحقق این استراتژی بدون تحول در نگرش و شایستگی های کارکنان امکان پذیر نیست، به عبارت دیگر توجه به ابعاد تاثیر استراتژی متوازن نبود
- سیستم یکپارچه ای برای مدیریت عملکرد استراتژیک وجود نداشت و از آنجا که دستیابی به اهداف استراتژیک تنها از طریق پروژه های بهبودی انجام می گرفت، تنها معیار اندازه گیریِ دستیابی به اهداف استراتژیک، پیشرفت آن پروژه ها در نظر گرفته می شد
- شیوه ای برای همسو سازی مولفه های دیگر سازمانی مانند ساختار سازمانی، فرایندهای کسب و کار و وظایف واحدهای سازمانی با استراتژی پیش بینی نشده بود و در بسیاری از موارد، این ناهمسوئی موجب ناتوانی و شکست در دستیابی به اهداف استراتژیک می گردید
نقشه استراتژی برای غلبه بر نارسائی های فوق توسط پیشروان روش کارت امتیازی متوازن (Balanced Scorecards)، آقایان دیوید نورتون و رابرت کاپلان توسعه یافت و در کتابی با همان عنوان توضیح داده شد
فواید نقشه استراتژی:
در صورت استفاده از نقشه استراتژی، اطمینان بیشتری از موفقیت در مدیریت استراتژیک حاصل می گردد، زیرا این ابزار استراتژی را به خوبی برای بدنه مدیریتی سازمان تشریح کرده و نمود آن را بر سایر مولفه های سازمانی مشخص می سازد پس به تعبیری می توان گفت نقشه استراتژی می تواند به عنوان ابزاری برای نشان دادن مسیر راه دستیابی به استراتژی در نظر گرفته شده در سازمان به کار رود
روش تهیه نقشه استراتژی به تیم مدیریتی سازمان کمک می کند تا ابعاد مختلف تاثیر استراتژی بر سازمان را دریابند و به همه مولفه های سازمانی که بر استراتژی موثر هستند توجه نمایند. این ابزار استراتژی را از یک بیانیه آرزو مانند به یک برنامه برای دستیابی تبدیل می نماید
نقشه استراتژی کمک می کند تا تمام اعضای سازمان نقش خود را در تحول استراتژیک سازمان بیابند و بدانند که چگونه تغییر در شیوه عملکرد آنان می تواند منجر به دستیابی به اهداف سازمان شود
نقشه استراتژی برپایه روش پرسش و پاسخ، استراتژی سازمان را تشریح می کنند. چه تغییراتی در کدام یک از ابعاد سازمان می تواند تحولات چشم گیری را به همراه داشته باشد و با ارزش افزایی برای مشتری و ذینفعان سوددهی و رشد پایدار سازمان را به همراه بیاورد؟
بدون نقشه استراتژی، کارتهای امتیازی متوازن تنها ابزارهایی برای اندازه گیری عملکرد عملیاتی سازمان است و بنگاه بر مبنای نتایج آن اندازه گیری ها نمی تواند تحولی در راستای بهبود ارزش آفرینی برای ذینفعان به وجود آورد
از آنجا که نقشه استراتژی، اولویت های تحولی سازمان و آنچه را که سازمان می خواهد به آن دست یابد را توصیف و اهداف ممتاز سازمان را تبیین می نماید، می تواند ابزار مناسبی برای شناخت اولویت های بودجه و سرمایه گذاری سازمان به شمار آید
نقشه استراتژی ابزار ترجمه استراتژی به زبان قابل فهم برای سازمان است، از این رو در چرخه مدیریت استراتژیک بعد از مرحله تدوین استراتژی و قبل از مرحله همسوسازی استراتژیک تدوین می گردد
برای شناخت چرخه مدیریت استراتژیک، مطلب زیر را مطالعه نمایید
فرایند مدیریت استراتژیک
شیوه تدوین نقشه استراتژی
پس از مشخص نمودن نقشه استراتژی سازمان، روابط علت و معلولی بین مولفه های مختلف سازمانی که منجر به تحقق آن استراتژی می شود، تحلیل می گردد. در روش نقشه استراتژی فرض بر این است که تحقق اهداف مالی منوط به ایجاد تحول تغییر در ارزش آفرینی برای مشتری است که مثلا محصول و خدمات بهتری دریافت کند یا سطح رضایت یا وفاداری او افزایش یاید و اینها اتفاق نمی افتد مگر آنکه مثلا برخی از فرایندهای کلیدی یا تکنولوژی سازمان بهبود یابد و همه اینها در صورتی محقق می شود که سرمایه سازمانی مانند سرمایه انسانی یا اطلاعاتی توسعه بیابد
از این رو در نقشه استراتژی معمولا ، چهار منظر مالی ( ارزش آفرینی برای سهامدار )، مشتری، فرایندهای داخلی و رشد در نظر گرفته می شود، سپس متناسب با استراتژی انتخابی، اهداف مالی سازمان ( با تحقق استراتژی ) به عنوان اهداف استراتژیک منظر مالی در نقشه جانمائی می شود، پس از آن با استفاده از دیدگاه علت و معلولی، آن دسته از اهداف که بر مشتری موثر است و دستیابی به آنها منجر دستیابی به اهداف مالی می شود، در منظر مشتری جانمائی می گردد و به همین ترتبیب اهداف استراتژی منظر فرایندهای داخلی و یادگیری و رشد نیز معین می گردند.
نحوه تاثیر علت و معلولی اهداف استراتژیک در نقشه استراتژی
*باید توجه داشت که آنچه که در مناظر چهارگانه نقشه استراتژی تدوین می شود، استراتژی ها نیست بلکه اهداف استراتژیکی هستند که در اثر روابط علت و معلولی، استراتژی های سازمان را معین می سازند
شمای کلی نقشه استراتژی
نکاتی که باید در تدوین نقشه استراتژی رعایت گردد
- نقشه استراتژی تبیین کننده استراتژی شرکت است، پس باید اهداف استراتژیک مندرج در آن، بر مبنای روابط علت و معلولی استراتژی شرکت را تببین نمایند
- باید میان اهداف استراتژیک مندرج در مناظر چهارگانه همسوئی و توازن وجود داشته باشد، نباید میان اهداف استراتژیک با یکدیگر و با استراتژی تناقضی وجود داشته باشد
- اهداف استراتژیک بیان کننده اولویت ها و انتخاب های سازمان هستند یعنی حیطه های تمرکز مدیریتی را بازگو می کنند بنابر این تعداد اهداف استراتژیک باید معقول و با حفظ خاصیت تمرکز باشد
- روابط علت و معلولی میان اهداف استراتژیک باید مشخص گردد تا شیوه دستیابی به ارزش آفرینی برای سهام دار مشخص گردد
- نقشه استراتژی قبل از کارت امتیازی متوازن تدوین می گردد و مبنای تهیه آن است
- تدوین نقشه استراتژی در فرایندی مشارکتی در تیم تحول استراتژیک سازمان انجام می گیرد
- برای تدوین نقشه استراتژی دیدگاه های طیف گسترده ای از ذینفعان را به کارگیرید
- همسوئی و ارتباط میان ماموریت و چشم انداز سازمان با نقشه استراتژی را برقرار نمایید
- برای اطمینان بیشتر از تحقق اهداف استراتژیک، نقشه استراتژی را به عنوان ورودی نظام بودجه گذاری سازمان بکار گیرید
- به در نظر گرفتن اهداف استراتژیک کافی و متوازن در مناظر فرایندها و یادگیری و رشد توجه نمایید
- نقشه استراتژی نه بیانگر وضعیت موجود سازمان است و نه رویای دست نیافتنی، بلکه مسیر تحقق استراتژی را نمایان می سازد
- نقشه استراتژی هر سازمان منحصر به فرد است و قابل تقلید نیست
استفاده از مطالب فوق با ذکر منبع مجاز است
برای دریافت اطلاعات بیشتر یا مشاوره مدیریت استراتژیک با ایمیل
hossein.nourian@gmail.com
تماس حاصل فرمایید.
این مطالب را هم ملاحظه بفرمائید:
فرایند مدیریت استراتژیک
استراتژی خود را ارزیابی کنید
مشاوره مدیریت استراتژیک