کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت استراتژیک
چگونه هوش مصنوعی مولد می‌تواند بر تحلیل‌های استراتژیک سازمان موثر باشد
حسین نوریان، مشاور مدیریت استراتژیک
تاثیر تغییر ماهیت فضای کسب و کار در جهان طی دهه‌های گذشته از محیطی قابل پیش‌بینی و با ثبات به فضایی کاملا دگرگون و غیرقابل پیش‌بینی موجب شده که در سالهای قبل روش‌های مدیریت استراتژیک با تغییرات بنیادین مواجه شوند و دیگر روش‌های سنتی شامل تحلیل‌های ساده داخلی و محیطی و صنعت و رقابت و مانند آن کارگشا نباشند و شیوه‌های مبنتی بر عدم قطعیت شامل تحلیل ریسک، سناریو، جایگزینشان شوند! تاثیر تغییر این فضا در مدیریت استراتژیک محدود به انجام تکنیک‌های تحلیل استراتژیک نبوده بلکه ماهیت استراتژی ژنریک شرکت‌ها را هم از انتخاب‌هایی سنتی به سمت استراتژی‌های نوظهور مانند انعطاف‌پذیری، انطباق‌پذیری، تاب‌اوری، استحکام و پادشکنندگی سازمانی سوق داده است.
همزمان در یکی دو سال اخیر، افزایش اثربخشی و تاثیرگذاری راه حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، دومین جهش را در شیوه‌های مدیریت استراتژیک‌ایجاد کرده و اکنون این تکنولوژی به کمک روش برنامه‌ریزی سناریو و ریسک آمده تا شرکت‌ها بتوانند فهم دقیق‌تر، شفاف‌تر و جامع‌تری از فضای کسب و کار خود داشته باشند و بر مبنای آن با شیوه‌های چابک استراتژی و هدف گذاری کنند.
اکنون هوش مصنوعی مولد، تبدیل به ابزاری بالقوع شده که می‌تواند جانشین بسیاری از روش‌ها و تحلیل‌های سنتی بشود و با بهره‌گیری از داده‌های حجیم و تحلیل آنها سناریوهای دنیای پیچیده کار و کسب و را با دقت مناسب و هزینه کم برای مدیران شرکت‌ها بازگو نماید. در‌این مقاله تشریح می‌کنیم که مدیران چگونه می‌توانند از‌این روش مبتنی بر تکنولوژی استفاده کنند تا بتوانند سناریوهای‌آینده آن را کشف کنند و سپس شکل دهند و آنگاه بر مبنای آن استراتژی‌های انطباق پذیزی با آن سناریوها، ایجاد استحکام و تاب آوری در برابر بدترین وضعیت‌ها و پادشکنندگی دربرابر فرصت‌های بکر و پرمنفعت آن‌ایجاد نمایند.
نقش هوش مصنوعی مولد در تدوین سناریوها
هوش مصنوعی مولد، زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی (AI) عام است که از تکنیک‌های یادگیری عمیق و شبکه‌های تخاصمی مولد (GAN) برای‌ایجاد بینش‌ها و سناریوهای جدید بر اساس الگوها و ورودی‌های ارائه شده استفاده می‌کند که مزایای آن موارد زیر را شامل می‌شود:
بهبود صحت و دقت در تحلیل‌های استراتژیک
هوش مصنوعی مولد با استفاده از توانایی خود در تجزیه و تحلیل مجموعه داده‌های گسترده و متنوع، دقت و صحت را در تحلیل‌های استراتژیک و برنامه ریزی سناریو بهبود می‌بخشد. اغلب روش‌های سنتی در تحلیل حجم زیادی از داده‌ها و متغیرهای پیچیده و متنوع به طور همزمان کارامد نیستند اما هوش مصنوعی با الگوریتم‌های یادگیری عمیق و مدل‌های مولد مانند شبکه‌های مولد تخاصمی می‌تواند مجموعه داده‌های گسترده‌ای را هم از منابع داخلی و هم از محیط‌های خارجی (مانند روند بازار، شاخص‌های اقتصادی و عوامل ژئوپلیتیکی) غربال کند.
این قدرت تحلیلی به هوش مصنوعی مولد اجازه می‌دهد تا سناریوهای قابل قبول متعددی را بر اساس تغییرات ظریف در داده‌های ورودی تولید کند. با ترکیب این سناریوها دقت پیش‌بینی نتایج برنامه‌ریزی استراتژیک افزایش می‌یابد و برای تصمیم گیرندگان درک واضح‌تری از مسیرهای بالقوه آینده و ریسک‌های مرتبط ارائه می‌کند.
تجزیه و تحلیل سریع و کارآمدتر
این فناوری پردازش داده‌ها و تولید سناریوها را به شکل خودکار انجام می‌دهد و به طور قابل توجهی روند تجزیه و تحلیل را در مقایسه با روش‌های دستی سنتی سرعت می‌بخشد.
این چرخش سریع برای شرکت‌هایی که در بازارهای پرتلاطم و پویا و محیط‌های به شدن رقابتی فعالیت می‌کنند بسیار مهم است. توانایی هوش مصنوعی مولد در ارزیابی سریع سناریوهای متعدد به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا به تهدیدها و فرصت‌های نوظهور به سرعت پاسخ دهند.
علاوه بر‌این، هوش مصنوعی با خودکارسازی وظایف تحلیلی تکراری زمان درگیری منابع انسانی ارزشمند را در سازمان آزاد می‌کند و پرسنل را قادر می‌سازد بر ابتکارات استراتژیک و نوآوری با ارزش افزوده بالاتر تمرکز کنند.
گسترش اثربخشی تصمیم گیری
تکنولوژی هوش مصنوعی مولد با ارائه بینش‌ها و پیش‌بینی‌های جامع برگرفته از تجزیه و تحلیل سناریو، قدرت تصمیم‌گیری را افزایش می‌دهد. GenAI با شبیه‌سازی سناریوهای مختلف آینده، تصمیم‌گیرندگان در سطح هیات مدیره‌ها را با ارایه بینش‌های قوی در پیش‌بینی نتایج بالقوه، ارزیابی قرار گرفتن در معرض ریسک و شناسایی فرصت‌های استراتژیک توانمند می‌سازد و به مدیران این قابلیت را می‌دهد که به جای تکیه صرف بر حدس و گمان و شهود بر استفاده از قابلیت‌های داده محوری در تصمیم‌گیری تکیه کنند.
این قابلیت‌ها موجب می‌شود مدیران بتوانند راهبردهای سریعی را در مواجهه با دگرگونی‌ها، ریسک‌ها و از هم گسیختگی‌های بازارهای پویا اتخاذ نمایند. بهره‌مندی از این مزیت می‌تواند فرصت بهره‌گیری از استراتژی‌های چابکی، انطباق پذیری، انعطاف پذیری، تاب آوری و پادشکنندگی را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند و به آنها این امکان را می‌دهد که در شرایط از هم گسیختگی‌های بازارهای مختلف پیش از بقیه فرصت‌های ناشی از بین رفتن بازارهای جدید را بیابند و بتوانند قواعد بازار را متناسب با منافع خود شکل دهند
استفاده گسترده از هوش مصنوعی مولد در برنامه ریزی سناریو
اگرچه امروزه دیگر بکارگیری هوش مصنوعی مولد در مدیریت استراتژیک ضرورتی انکار نشدنی برای هیات مدیره و مدیرعامل‌ها است، اما کاربرد آن در این حوزه تنها نوک کوه یخ قابلیت‌های هوش مصنوعی در سازمان را نشان می‌دهد. پتانسیل تحول آفرینی واقعی در بهبود فرآیندهای عملیاتی و پشتیبانی سازمان است. از بازاریابی و بهبود سفر تجربه مشتری گرفته تا حوزه‌های دور از انتظارتر مانند خدمات مهندسی و تولید. دستاوردهای حاصل از‌این تغییر بسیار چشم گیر است و پیش‌بینی می‌شود بازدهی این فرآیندها را بین سی تا پنجاه درصد افزایش دهد اما طبیعتا بکارگیری آن به چالش‌های مرتبط با بازطرح ریزی فرآیندها و وظایف دامن می‌زند.
بکارگیری هوش مصنوعی مولد در فرآیندهای جاری
ترکیب راه‌حل‌های GenAI نوآورانه در عملیات روزانه نشان‌دهنده یک جهش استراتژیک برای سازمان‌هایی است که به دنبال بهینه‌سازی کارایی و ارتقای تعامل مشتری به ارتفاعات جدید هستند. با بکارگیری هوش مصنوعی مولد در وظایفی مانند پاسخ‌های ایمیل خودکار و تعاملات شخصی‌شده با مشتری، مدیران ارشد فناوری می‌توانند جریان‌های کاری را ساده‌سازی کنند و تجربیات مناسب را در مقیاس وسیع به کارگیرند.
آزمایش‌های دقیق و ابتکارات قوی ارتقای مهارت برای اطمینان از اجرای یکپارچه و به حداکثر رساندن دستاوردهای بهره‌وری در تمام جنبه‌های عملیاتی بسیار مهم است.این رویکرد نه تنها چابکی سازمانی را افزایش می‌دهد، بلکه کسب‌وکارها را به سرعت با شرایط پویای بازار و انتظارات مشتری در حال تکامل تطبیق می‌دهد.
توانمندسازی کارکنان و انجام تست‌های دقیق بر روی نتایج، برای بهره گیری موثر از امکانات‌این تکنولوژی بسیار ضروری است و انجام این ابتکارات همانطور که هوش مصنوعی استراتژی سازمان را با محیط تطبیق می‌دهد، موجب تطبیق فرهنگ و سبک رهبری سازمان با ویژگی‌های‌این فناوری می‌شوند.
ابداع مدل‌های جدید کسب و کار
برای مدیران ارشد فناوری و مدیران فناوری اطلاعات، برنامه‌های نوآورانه پیشگام GenAI درهایی را برای بازبینی مدل‌های تجاری و باز کردن فرصت‌های درآمدی بی‌سابقه باز می‌کند. با توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی سفارشی که از داده‌های اختصاصی استفاده می‌کنند، سازمان‌ها می‌توانند پیشنهادات ارزش خود را متمایز کنند، رضایت مشتری را افزایش دهند و مزیت رقابتی‌شان را حفظ یا مزیت‌های جدید ایجاد کنند. این ابتکارات می‌تواند از طریق بکارگیری سفرهای تجربه مشتری بسیار شخصی سازی شده باشد یا بینش‌های پیش‌بینی مبتنی بر داده GenAI به کسب‌وکارها قدرت می‌دهد تا با چابکی نوآوری کنند و همگام با پویایی بازار در حال تغییر، انتظارات سهام داران را برای‌ایجاد کسب و کار نوآورانه را برآورد کنند.
نکات مهمی‌که هیات مدیره‌ها هنگام بکارگیری هوش مصنوعی باید به آن توجه کنند:
مدیرانی که در‌این سفر گام می‌نهند باید چندین ملاحظه مهم را رعایت کنند که شامل موارد زیر است:
ایجاد تحول در پویایی سرمایه انسانی:
یکپارچه سازی سازمان با هوش مصنوعی مولد نیازمند بازنگری و طرح ریزی مجدد نقش‌ها و فرآیندها در سازمان است. مثلا در مبحث تولید محتوا، ممکن است کارکنان به جای تمرکز بر تولید لازم باشد شایستگی‌های پالایش و بهبود محتوا را بیاموزند و بکارگیرند.این تحول مستلزم توجه زیاد به بهبود مستمر و ایجاد برنامه‌های منظم توسعه شایستگی است تا بتوانند همواره از قابلیت‌های روزافزون هوش مصنوعی مولد استفاده کنند تا از همسویی‌این فناوری با اهداف استراتژیک سازمان اطمینان حاصل گردد.
سرمایه گذاری بر قابلیت‌ها، ابزارها و زیرساخت‌های هوش مصنوعی:
ظرفیت واقعی هوش مصنوعی مولد زمانی ظاهر می‌شود که با هوش مصنوعی پیش‌بینی کننده و مجموعه داده‌های اختصاصی ادغام شود. اینگونه تصور کنید که مثلا دستیاران هوش مصنوعی در تعمیر و نگهداری میدانی از مدل‌های پیش‌بینی برای پیش‌بینی خرابی تجهیزات و بهینه‌سازی عملیات تعمیر پیشگیرانه استفاده می‌کنند.
چنین رویکردهای مبتنی بر هم افزایی باعث کاهش قابل توجهی در زمان تعمیر و افزایش کارایی عملیاتی کل می‌شوند. مدیران ارشد فناوری باید سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داده قوی و قابلیت‌های هوش مصنوعی که ادغام یکپارچه GenAI با چارچوب‌های تحلیل پیش‌بینی‌کننده موجود را تسهیل می‌کند را در اولویت قرار دهند و در نتیجه بینش‌های عملیاتی و کارایی را به حداکثر برسانند.
برنامه ریزی استراتژیک برای پذیرش هوش مصنوعی:
رهبری مؤثر در پیمایش پیچیدگی‌های پذیرش GenAI و مقیاس افزایی ابتکارات آن در سراسر سازمان بسیار مهم است. مدیران ارشد فناوری باید راهبردهای اتخاذ هوش مصنوعی را به روشنی بیان کنند طوری که با اهداف کلی کسب و کار هماهنگ باشد.
ایجاد چارچوب‌های حاکمیتی، استقرار مسئولانه فناوری‌های هوش مصنوعی را تضمین می‌کند و در عین حال خطرات مرتبط با نقض حریم خصوصی داده‌ها و سوگیری الگوریتمی‌را کاهش می‌دهد.
سازماندهی برنامه‌های آزمایشی در مناطق مختلف عملکردی، آزمایش و اصلاح برنامه‌های کاربردی GenAI را امکان پذیر می‌کند و موارد استفاده بهینه را شناسایی می‌کند تا ارزش‌های تجاری ملموس‌ایجاد شوند
با این حال همیشه احتیاط ضروری است. جذابیت قابلیت‌های GenAI باید با آگاهی از مشکلات احتمالی – از خطرات استفاده ناخواسته گرفته تا عقب‌نشینی‌های بهره‌وری – تعدیل شود. دستیابی به یک رویکرد متعادل مستلزم آزمایش‌های دقیق برای مشخص کردن کاربردهای بهینه هوش مصنوعی مولد همزمان با بکارگیری تخصص‌ها، بینش‌ها و شهودهای سرمایه انسانی است.
برای مدیران ارشد فناوری و مدیران فناوری اطلاعات، پذیرش استراتژیک هوش مصنوعی مولد فرصتی متحول کننده برای سازمان‌هایشان در آینده است. با اولویت‌بندی استقرار هوش مصنوعی مسئولانه، پرورش فرهنگ نوآوری و سرمایه‌گذاری در یادگیری مستمر، رهبران فناوری می‌توانند پیچیدگی‌ها را بررسی و فرصت‌های جدیدی برای رشد و انعطاف‌پذیری را ایجاد کنند.
سفر به سمت استفاده از پتانسیل کامل GenAI نیازمند یکپارچگی متفکرانه، آینده‌نگری استراتژیک و تعهد به الزامات اخلاقی هوش مصنوعی است.
استفاده اط مطالب فوق تنها با ذکر منبع مجاز است
جهت دریافت اطلاعات بیشتر یا مشاوره مدیریت استراتژیک، با‌ایمیل Hossein.nourian@gmail.com تماس حاصل فرمایید
این مقاله را هم مطالعه کنید:
