خبرنگاری حرفه ای، متناسب با نیازمندی های مدیران در تحلیل و مدیریت استراتژیک

حسین نوریان، مشاور مدیریت استراتژیک – روزنامه دنیای اقتصاد اصفهان، 1403/05/17

شروع مسیر رشد حرفه ای یک خبرنگار با تهیه یا انعکاس خبر شروع می شود، وقتی که آنها یک رویداد یا واقعیتی از محیط را آشکار و منعکس می نمایتد تا جامعه از آن باخبر گردد، بعد از آن اگر حیطه اطلاعات و دانش خبرنگار گسترده تر باشد به تفسیر خبر نیز روی می آورد و با انجام آن، لایه های پنهان آن رویداد یا واقعیت را با افزودن اطلاعات سازگار دیگر به آن، آشکار و افق دید وسیع و عمیق تری را پیش روی خواننده باز می کند، اما فراتر از اینها اگر حیطه دانش خبرنگار از فراتر از مرزهای رویداد و وقایع باشد و علوم اجتماعی و سیاسی و اقتصادی را هم در برگیرد، او می تواند اخباری که تهیه شده را تحلیل کند یعنی اثرات آتی آن واقعیت یا رویداد را بر جامعه تببین نماید

به عبارت دیگر نوعی پیش بینی یا پیش گویی انجام دهد و وارد حیطه هایی از آینده پژوهی و آینده نگاری بشود از اینرو است که اکنون ایجاد قدرت پیش بینی مزیت رقابتی پایدار برای معدود نشریات معتبر است.
از اینجاست که رابطه مدیران و خبرنگاران شکل جدیدی به خود می گیرد زیرا رهبران سازمان در فرایند تحلیل و استراتژی گذاری به اطلاعات و دانش مرتبط با تحلیل محیط دور نیازمند هستند، اطلاعاتی که روندنماهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تکنولوژیک، قانونی و زیست محیطی را برایشان آشکار می کند تا بتوانند انتخاب درستی داشته باشند و تصمیمات اثربخشی را انتخاذ کنند زودتر از رقابایشان فرصت های محیط را شکار کنند و اثر تهدیدات آتی را خنثی نمایند یا حتا فراتر از این ها با شناخت عدم قطعیت ها و شرایط از هم گسیختگی های صنعت و بازار، آن جاهایی که قواعد بازار در حال تغییر و از میان رفتن است، صنعت و محیط نزدیک را متناسب با منفعت خود و جامعه شکل دهند.

آنچه که در طی سالها فعالیت حرفه ای خود به عنوان مشاور استراتژی شرکت های مختلف و نیز همکاری با نشریات متعدد دانسته ام این است که استقبال مدیران از خبرهای تحلیل شده بسیار زیاد است و فراهم کردن آن می تواند به غیر از گره گشایی از مدیران در ابهامات تصمیم گیری های مهم، منبع درامد مناسبی برای نشریات و خبرنگاران هم باشد.
اما روش های مدیریت استراتژیک در حال تکامل هستند و طبیعتا ورودی های آنها هم باید متناسب با روش های جدید تغییر کند به بیان دیگر تحلیل های خبر از این پس باید متناسب با روش های تحلیلی مدیریت استراتژیک تهیه گردد.

امروزه به دلیل دگرگونی های شدید در محیط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی جهانی، از نظر تواتر و اثرگذاری، امکان اتکا به تحلیل ها و ابرروندنماهای منفرد، بسیار کمتر شده است و دیگر هرگز با سطح اطمینان قابل قبول نمی توان آینده را برپایه آنها پیش بینی کرد زیرا اتفاقات نادر و بسیار اثرگذار و غیر قابل پیش بینی از جنس قوهای سیاه می توانند یک ابرروندنمای قدرتمند را حتا معکوس کند و تمامی تصمیمات اتخاذ شده بر مبنای آن را بی اعتبار نماید. این رویدادها بسیار زیاد شده اند و هر روزه جوامع اقتصادی مختلف را تحت تاثیر قرار می دهند و اعتبار تحلیل های پیشینی که بسیاری به آن باور داشته اند و بر مبنایش تصمیم گرفته اند را مخدوش می کنند. به عنوان مثال قبل از فراگیری ویروس کرونا -که اثرات آن بنیادهای اقتصادی و اجتماعی جوامع را تحت تاثیر قرار داد- جند بنگاه آینده پژوهی یا نشریه تحلیلی توانسته بودند آن را پیش بینی کنند؟ و چند تحلیل نسبت به ایجاد استحکام و تاب آوری در برابر چنین تهدیدهایی هشدار داده بودند؟ تقریبا هیچ!
تغییر ماهیت محیط از حالت پایدار و قابل پیش بینی به دگرگون و غیر قابل پیش بینی شیوه های تحلیل استراتژیک را به سمت تحلیل سناریو و ریسک برده است، دیگر نمی توان یک آینده محتوم را تجسم کرد و تصمیم گرفت بلکه باید آینده های متعدد را در قالب سناریوهای مختلف به تصویر کشید و سپس همپوشانی ها، تضادها و سازگاری های میانشان را تحلیل نمود. برای بهترین سناریو هدف گذاری و برای بدترین هایش استحکام و تاب آوری ایجاد کرد. مدیران اکنون به چنین تحلیل هایی مجتاج هستند و اگر شیوه تحلیل خبر در حرفه خبرنگاری به سمت تولید اخبار تحلیلی مرتبط با عدم قطعیت و سناریو برود اثربخشی این حرفه در برخورداری مدیران از بینش های سودمند ارتقای قابل توجهی می یابد برای ایجاد این مزیت باید خبرنگاران را با مفاهیم و روش های جدید تحلیل محیط و مدیریت استراتژیک آشنا نمود و تعامل دو طرفه در قالب یک چرخه بازخوردی را میان این دو قشر اثرگذار جامعه تقویت کرد.

استفاده از مطالب فوق تنها با ذکر منبع مجاز است